Inne terminy związane z pomocą prawną

Adwokat / radca prawny z wyboru. Adwokat / radca prawny, któremu klient zleca prowadzenie sprawy i który reprezentuje klienta w zamian za określone honorarium.

Obrona z urzędu. Obrona oskarżonego w sprawie karnej na podstawie wyznaczenia prawnika do tej sprawy przez sąd honorarium obrońcy jest – co do zasady – pokrywane przez Skarb Państwa. W Polsce obrońcami w sprawach karnych mogą być adwokaci, w nielicznych sytuacjach (np. obrony w sprawie o wykroczenia) także radcy prawni.

Obrona obowiązkowa. Obrona w sprawach karnych, w których ze względu na cechy oskarżonego (np. głuchota, nieznajomość języka polskiego) lub charakter sprawy (np. oskarżenie o zbrodnię) oskarżony musi mieć obrońcę. Udział obrońcy w rozprawie i niektórych innych czynnościach jest wtedy obowiązkowy. Jeśli oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, wyznacza mu się obrońcę z urzędu.

Obrona z urzędu na wniosek. Obrona w sprawie, w której oskarżonemu został przyznany adwokat z urzędu ze względu na stwierdzoną przez sąd trudną sytuację materialną oskarżonego, uniemożliwiającą mu wynajęcie obrońcy.

Pełnomocnictwo z urzędu. Wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego z urzędu do prowadzenia sprawy niekarnej, a np. cywilnej, rodzinnej, pracy. Pełnomocnika z urzędu przyznaje sąd, a konkretną osobę wyznacza najczęściej samorząd zawodowy. Warunkiem uzyskania pełnomocnika z urzędu jest wcześniejsze uzyskanie od sądu zwolnienia od ponoszenia kosztów sądowych. Honorarium pełnomocnika jest pokrywane przez Skarb Państwa lub egzekwowane od przeciwnika procesowego, który przegrał sprawę.

Przymus adwokacko-radcowslci. Ograniczenie polegające na tym, że określona czynność prawna może być dokonana tylko, z nielicznymi wyjątkami, za pośrednictwem adwokata lub radcy prawnego. W Polsce taką czynnością jest np. sporządzenie i wniesienie apelacji w niektórych sprawach, a zawsze kasacji, skargi konstytucyjnej, wniosku o wznowienie postępowania.

Zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych. Postanowienie wydane na wniosek strony przez sąd, na mocy którego strona nie ponosi żadnych kosztów postępowania w sprawie, albo ponosi je częściowo.

„Należyte wykazanie” niemożności poniesienia kosztów obrony. Wiarygodne uzasadnienie i udokumentowanie przez stronę, że jest ona w tak trudnej sytuacji materialnej, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony i wnioskuje o przyznanie jej obrońcy z urzędu (art. 78 §1 k.p.k).